Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ

Η βασίλισσα διακρίνεται εύκολα πάνω στην κηρήθρα. Είναι το πιο μεγαλόσωμο άτομο της κοινωνίας. Αν και το σώμα του κηφήνα είναι πιο πλατύ από της βασίλισσας, αυτή είναι πιο μακριά και οξύλιγκτη κοιλιά. Το μήκος των πτερύγων σε σχέση με το μήκος του σώματος είναι μικρό, κι αυτό την κάνει να ομοιάζει με σφήκα.

Η βασίλισσα, όταν είναι γονιμοποιημένη, συνήθως βρίσκεται πάνω στις κηρήθρες που περιέχουν ανοιχτό γόνο και σίγουρα στη γονοφωλιά. Κινείται ήρεμα, συνοδευόμενη πάντα από τις ‘παλλακίδες’ μέλισσες, οι οποίες την ταίζουν, την καθαρίζουν, την φροντίζουν γενικά. Όταν το μελίσσι αναστατωθεί η βασίλισσα μπορεί να βρεθεί οπουδήποτε στη φωλιά, προσπαθώντας να κρυφτεί κάτω από άλλες μέλισσες.

Η σπουδαιότερη αποστολή της βασίλισσας στ μελίσσι είναι η ωοτοκία. Η βασίλισσα ωοτοκεί περίπου 1.500 ωά / ημέρα, αναπτύσσοντας την ωοτοκία της από το κέντρο της κηρήθρας και της φωλιάς σε ελλείψεις σε κελιά που ήδη έχουν προετοιμάσει οι μέλισσες. Ο ημερήσιος ρυθμός ωοτοκίας εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως την εποχή, την ποιότητά της, τις τροφές που εισέρχονται στη φωλιά κ.α..

Εκτός από την ωοτοκία η βασίλισσα είναι υπεύθυνη και για τη συνοχή του σμήνους και το «όλα βαίνουν καλώς» της κοινωνίας, καθώς υπάρχει μία συνεχής επικοινωνία μεταξύ όλων των μελισσών με τη βασίλισσά μέσω φερομονών που εκκρίνονται από το σώμα της. Χαρακτηριστικά όπως η επιθετικότητα, η τάση για σμηνουργία ή λεηλασία, η ανθεκτικότητα σε ασθένειες, η παραγωγικότητα, εξαρτώνται από τη βασίλισσα.

Η βασίλισσα προέρχεται από γονιμοποιημένο ωό, το οποίο χρειάζεται 16 ημέρες για να ολοκληρώσει την εξέλιξή του σε βασιλικό κελί. Μετά την έξοδό της από το κελί τρέφεται εντατικά για 3-4 ημέρες, από τις ‘παραμάνες’ μέλισσες. Η βασίλισσα δεν τρέφεται μόνη της, αφού μάλιστα η τροφή της σ’ όλη της ζωή είναι βασιλικός πολτός. Μέχρι την 7η ημέρα, οπότε και θα αρχίσει να κάνει τις

πρώτες αναγνωριστικές πτήσεις, προετοιμαζόμενη για το ‘γαμήλιο ταξίδι’, μέριμνά της αποτελεί η θανάτωση τυχόν άλλων βασιλισσών που υπάρχουν στη φωλιά. Αυτή η συμπεριφορά δεν θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως φυσική επιλογή, καθώς κατά τη μάχη δύο βασιλισσών δεν υπερέχει αυτή με τα καλύτερα χαρακτηριστικά. Το αποτέλεσμα είναι πάντα αμφίρροπο.

Η βασίλισσα που θα υπερισχύσει προετοιμάζεται πια για το ‘γαμήλιο ταξίδι’. Πρώτα πρέπει να χάσει βάρος για να μπορέσει να πετάξει και σ’ αυτό την βοηθούν ηλικιωμένες μέλισσες, ενώ οι νεαρές ‘παραμάνες’ την ταίζουν.

Η σύζευξη γίνεται πάντα στον αέρα, σε αίθριο ουρανό, με μέση θερμοκρασία περιβάλλοντος » 20 ° C και μέση ταχύτητα ανέμων » 28 Kg/h. Για να θεωρηθεί επιτυχημένο ένα ‘γαμήλιο ταξίδι’, θα πρέπει η βασίλισσα να επιστρέψει στη φωλιά με 5,5 εκατ. σπέρμια στην σπερματοθήκη της, και για να το πετύχει αυτό θα πρέπει να ζευγαρώσει με 8-10 κηφήνες. Εάν δεν γίνει το πιθανότερο είναι να ξαναπροσπαθήσει.

Για να ολοκληρωθεί η διαδικασία γονιμοποίησης της βασίλισσας και για να ξεκινήσει κανονικά η ωοτοκία της, θα πρέπει το σπέρμα που έχει συλλέξει κατά το γαμήλιο ταξίδι να φτάσει και να γεμίσει τη σπερματοφόρο κύστη. Γι’ αυτό απαιτείται η θερμοκρασία της γονοφωλιάς να διατηρείται στους 33°-35°C, άρα το μελίσσι να έχει τον απαραίτητο πληθυσμό για να διατηρήσει σ’ αυτά τα επίπεδα τη θερμοκρασία.
Εάν η διαδικασία ολοκληρωθεί κανονικά η βασίλισσα αρχίζει να ωοτοκεί 3 ημέρες μετά το ‘γαμήλιο ταξίδι’.

Η βασίλισσα κατά τη διάρκεια της ωοτοκίας της έχει τη δυνατότητα να ωοτοκεί δύο ειδών ωά, γονιμοποιημένα

και αγονιμοποίητα.

Τα γονιμοποιημένα ωά εξελίσσονται σε θήλεα άτομα, εργάτριες μέλισσες ή βασίλισσες, ενώ τα αγονιμοποίητα ωά σε κηφήνες.

Η διαδικασία με την οποία ελέγχει η βασίλισσα το είδος ωού που θα αποθέσει στο κελί, δεν έχει ακόμα διευκρινιστεί, αν και πολλές θεωρίες προσπαθούν να ρίξουν φως σ’ αυτό το μοναδικό φαινόμενο.